–Tabii Bilimler: Tabiatı ve tabii olguları inceler
–Beşeri Bilimler: İnsan ve insan faaliyetleridir..
-Olay: Kısa bir sürede olup biten şeylerdir. (İstanbul’un fethi, yağmurun yağması, çocuğu doğması… )
Olgu:Zaman içinde uzun bir sürede oluşur. (Anadolu’nun Türkleşmesi, insanın büyümesi…)
*Tarihin Tanımı: Geçmişte insan toplulukları arasında meydana gelen olayları yer ve zaman bildirerek sebep ve sonuçlarıyla inceleyen bilim dalıdır. (Sebep-sonuç-yer-zaman
*Tarihi Olayların Özelliği:
-Belgelere dayanma
-Yer-zaman ve sebep-sonuç ilişkisi.
-Deney ve gözlem yapılamaz.
-Tekrarlanamaz.
-Olayın meydana geldiği ortam önemlidir.
-Dünü anlatır,bugünü açıklar ve geleceğe ışık tutar.
-Bir tarihi olay, diğer bir tarihi olayın sebepleri ya da sonuçları arasında yer alır.
*Tarihi Olayların Sebepleri:
-Maddi ve manevidir.
*Tarih Biliminin Yöntemi:
-Kaynakları araştırmak (Yazılı-yazısız; 1.elden kaynaklar-2.elden kaynaklar)
-Kaynakları tasnif etmek
-Tahlil etmek
-Tenkit etmek
-Terkip (sentezini) yapmak.
*Tarih Yazıcılığının Evreleri:
-Kronik (Haberci) Tarihçilik: En ilkel şekli Anallardır.
-Rivayetçi (Hikayeci) Tarihçilik: Sebep-sonuç ilişkisi üzerinde durmaz. (Herodut, Taberi)
-Öğretici (Prağmatik, faydacı) Tarihçilik: Kişilerden ve olaylardan ders alınmasını sağlamak için )
-Sosyal Tarihçilik: Öğretici tarihçiliğin hissi yönlerinden arındırılmış şekli.
-Felsefi Tarihçilik: Değişik kültürleri inceleyerek biri birine etkileşimlerini inceler.
-İlmi Tarihçilik: Neden-nasılcı tarihçilik
-Materyalist, Kültürel, Pozitif (vs) Tarih çeşitleri….
*Kapsamına Göre:
-Genel Tarih: Geniş bir coğrafyadaki millet yada devletlerin tarihini inceler: Avrupa yada Asya Tarihi gibi…
-Özel Tarih: Bir milletin yada devletin tarihini inceler: Türk Tarihi, Artukoğulları Tarihi.. gibi
*Tarihin Tasnifi: Tarihin öğretimini ve araştırılmasını kolaylaştırmak için yapılır. Zaman, mekan ve konu olmak üzere üç şekilde tasnif edilir.
Örnek: Zamana Göre: XVIII. yy. Osmanlı Islahatları.
Mekana Göre. Malatya Tarihi
Konuya Göre: Osmanlı Kültür Tarihi, Dinler Tarihi (vs)
*Tarih Bilimi zamana göre aşağıdaki şekilde tasnif edilir:
Tarih Öncesi Devirler: (Prehistorik)
Taş Devri : Maden Devri
Kaba Taş Bakır Devri Yontma Taş Tunç Devri
Cilalı Taş Demir Devri
*(Tari h öncesinin devirlere ayrılması, kullanılan aletlere göre yapılmıştı.)
Tarihi Devirler:
İlkçağ—Yazı ile başlar (MÖ. 4000,3500)
Ortaçağ—Kavimler göçü ile başlar
Yeniçağ—İstanbul’un Fethi (1453)
Yakınçağ—Fransız İhtilali (1789)
*(İnsanlık tarihi için önemli olaylar çağların başlangıcı kabul edilmişlerdir.)
Tarihöncesi (Prehistorik) Devirler:
*Kaba Taş Devri: Henüz alet yok. Sivri cisimler kullanılır. Bitki kökleri, toplayıcılık ve avcılıkla beslenilir. Dönemin sonuna doğru üretim ekonomisine geçilmiştir.
*Yontma Taş Devri: Taşlar, çakmak taşı yontularak savunma amaçlı kullanılmıştır.
-Soğuklardan dolayı mağaralara ve ağaç kovuklarına çekilmişlerdir.
-Mağaralara hayvan resimleri çizmişlerdir.
-Dönemin sonlarına doğru ateş bulunmuştur.
*Cilalı Taş Devri: Buzullar kuzeye doğru çekilince insanlar mağaralardan çıkmışlardır.
-Çanak-çömlek kullanıldı. Toprak ve kilden kaplar yapıldı.
-Tarım yapıldı (arpa, buğday). Örgüler kullanıldı.
-Yerleşik hayata geçildi.
-Taş ve kerpiç kullanılmaya başlandı. Kamıştan kulübeler yapıldı.
-Dolmen ve Menhir denilen mezarlar yapıldı.
-Hayvanlar evcilleştirildi.
-İlk insan toplulukları oluştu.
-İlk üretim ile ticaret yapılmaya başlandı.
Maden Devri:
*Tarih Biliminin Diğer Bilimlerle Münasebeti:
Coğrafya-Yeryüzünu ve iklimi inceler..
Arkeoloji- Kazı bilimi
Epigrafya-Kitabeleri inceler
Paleoloğrafya-Yazı bilimi. Eski yazıları inceler.
Nümizmatik (meskukat)- Para bilimi. Paralar basıldıkları dönem için önemlidir.
Filoloji- Dil bilimi. Kaynakları dil açısından inceler.
Etnografya-Kültür bilimi. (Örf, adet, gelenek)
Heraldik-Mühür bilimi
Kronoloji- Takvim bilimi
Sosyoloji- Toplum halindeki insanı inceler
Diplomatik- Belgeler bilimidir. Resmi vesikaları inceler.
Karbon 14 Metodu- Yaş tesbiti yapar.
Soy kütüğü- Şecere bilimi
Antropoloji- Toplumun soy özelliklerini inceler.
Arkeometri-
Senaoloji-
Onomastik-İsim bilimi
Toponomi-Yer adları bilimi
Sigolografi- Arma bilimi
Antroponomi- Şahıs adları bilimi
Hidronomi- Su adları bilimi
Psikoloji- İnsanın mahiyetini ve karakterini inceler.
*Tarih Öğretiminin Önemi: Tarih öğretiminin Genel, Devlet ve Millet açısından çok önemli sonuçları vardır.
-Milletlerin hafızasıdır.
-Düşmanlarımızı tanıtır.
-Birlik-beraberlik açısından önemlidir.
ZAMAN VE TAKVİM
-Zaman, hareketin ölçü birimidir.
-Takvim, zamanı yıllara, aylara, haftalara ve günlere bölen cetveldir.
*Türkler tarih boyunca sırasıyla şu takvimleri kullanmışlardır:
-12 hayvanlı Türk Takvimi
-Hicri Takvim (ay yılı)
-Celali Takvim: Hicret başlangıç kabul edilmiş ancak güneş yılına göre hazırlanmıştır. Melikşah zamanında hazırlanmıştır.
-Rumi Takvim: I. Mahmut zamanında, hicret başlangıç kabul edilerek güneş yılına göre hazırlanmıştır.
-Miladi Takvim: 26 Aralık l925’te kabul edilmiş, 1 Ocakta yürürlüğe girmiştir.
Hiç yorum yok:
Yorum Gönder